Przyszłość
Stale monitorujemy otoczenie i trendy, by móc dopasowywać do nich prowadzone działania strategiczne.
Stale monitorujemy otoczenie i trendy, by móc dopasowywać do nich prowadzone działania strategiczne.
Sektor chemiczny znajduje się obecnie w fazie przejściowej – realizowany jest projekt Chemia 4.0 przyjęty przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego. Czynniki dotychczas napędzające wzrost, takie jak globalizacja, specjalizacja i koncentracja na podstawowej działalności osiągnęły szczytowy poziom.
Kluczową rolę w transformacji branży chemicznej odgrywać będzie cyfryzacja, gospodarka o obiegu zamkniętym oraz dostosowanie się do nowych wymogów regulacyjnych w zakresie ESG i klimatu.
Przyszłe możliwości kształtują między innymi następujące czynniki: rosnąca elektromobilność, nacisk na efektywne wykorzystywanie materiałów w sektorze budowlanym, rosnące oczekiwania, dotyczące właściwości tworzyw sztucznych, rozwój technologii produkcji bio-plastików i bardziej przyjaznych dla środowiska polimerów, wytwarzanych w oparciu o polisacharydy, które mają zastąpić tradycyjne plastiki i inne materiały szkodliwe dla środowiska naturalnego.
Postęp technologiczny i cyfryzacja powodują wzrost znaczenia cyberbezpieczeństwa i zmuszają do poszukiwania nowych kanałów sprzedaży i interakcji z klientami, którzy mają coraz większe oczekiwania dotyczące sposobu obsługi. Rolnictwo precyzyjne i specjalistyczne nawozy inteligentne nabierają popularności. Zmieniają się preferencje rolników, zmuszając producentów do dopasowywania produktów do konkretnych rodzajów upraw. Efektywne gospodarowanie zasobami i ochrona środowiska nabierają wyjątkowej wagi.
Szybkie zmiany wartości kursu walut obcych, spowodowane czynnikami politycznymi, powodują wzrost niepewności. Wahania cen surowców (ropy naftowej i gazu ziemnego) przekładają się na produkty pochodne wykorzystywane w Grupie Azoty jako surowce produkcyjne (propylen, benzen, fenol), podobnie jak zmiany cen węgla i energii elektrycznej.
Zmiany regulacyjne wymagają dostosowania produkcji do regulacji międzynarodowych, w szczególności unijnych, w tym m.in. norm środowiskowych, Reach, norm dopuszczalnego poziomu metali ciężkich w nawozach (szczególnie zawartości kadmu w fosforytach), produkcji i użytkowania glifosatu.
Globalne zmiany klimatyczne oznaczają dla Grupy Azoty konieczność dostosowania się do zmian regulacyjnych, głównie związanych z uprawnieniami do emisji CO2.
W celu zmniejszenia wpływu związanego z emisją gazów cieplarnianych w Grupie Azoty S.A. od lat konsekwentnie ogranicza się energochłonność procesów, a tym samym emisję gazów cieplarnianych do atmosfery. Wdrożono system monitorowania i raportowania emisji CO2, który pomyślnie przeszedł proces weryfikacji oraz audyt weryfikacyjny. Pomiary emisji prowadzimy w sposób ciągły oraz okresowo, na wytypowanych emitorach instalacji technologicznych.
W 2019 roku w Grupie Azoty Kędzierzyn przydzielone na lata 2019-2021 szacowane zapotrzebowanie na uprawnienia do emisji przewyższało ich bezpłatne przydziały. Ze względu jednak na realizowane inwestycje proekologiczne (budowa nowej elektrociepłowni, patrz: inwestycja „Nowa koncepcja”) spółka otrzymywała transze dodatkowych bezpłatnych uprawnień. Ponieważ zadanie to ujęte było w Krajowym Planie Inwestycyjnym, jego zakończenie wymagało uzyskania założonych wskaźników zgodności. Spółka przedłożyła poświadczenie osiągnięcia założonych wskaźników. Jeżeli chodzi o przeciwdziałanie zmianie klimatu, realizacja tej inwestycji pozwoliła na redukcję emisyjności (przed rozpoczęciem inwestycji) z 1,02 Mg CO2/MWh do poziomu 0,75 MgCO2/MWh. Spółka nie otrzyma już kolejnych dodatkowych uprawnień w ramach kosztów poniesionych na realizację tego zadania.
Firma rozliczyła 4,5% zrealizowanej i zweryfikowanej emisji za rok 2019 za pomocą tańszych uprawnień CER.
Inne inicjatywy proklimatyczne obejmowały działania związane z ograniczeniem emisji N2O z instalacji produkcji kwasu azotowego. W tym celu w marcu zainstalowano nowy pakiet siatek katalitycznych oraz wymieniono katalizator na nowy, o mniejszej średnicy, co zwiększyło poziom redukcji N2O. Ponadto w grudniu przeprowadzono dodatkową wymianę siatek katalitycznych i uzupełnienie złoża katalizatora, w efekcie czego obniżono wskaźnik emisji podtlenku azotu z instalacji. Przeprowadzone działania skutkują mniejszym oddziaływaniem na środowisko instalacji produkującej kwas azotowy. Przeprowadzone czynności spowodowały uzyskanie redukcji emisji gazu cieplarnianego N2O o 150 Mg – a w ekwiwalencie CO2 o 44 642 Mg CO2, co ograniczyło udział produkcji kwasu azotowego w występowaniu efektu cieplarnianego.
Jeżeli chodzi o emisję gazów cieplarnianych w Grupie Azoty Police, sytuacja jest ustabilizowana. Od 2013 do 2020 roku obowiązuje trzeci okres rozliczeniowy europejskiego systemu handlu emisjami (EU ETS), który obejmuje instalacje spółki. Rok 2019 był siódmym rokiem tego okresu. Ze względu na przynależność do systemu unijnego oraz utrzymanie wymaganego poziomu produkcji trzy instalacje technologiczne oraz jedna energetyczna otrzymały tzw. darmowe uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych w ilościach wcześniej ustalonych przez Krajowego Administratora. Ze względu na przestój jedynego źródła emisji od połowy 2017 r., instalacji EC I, darmowe uprawnienia dla tej instalacji nie były przyznane.
Wprowadzenie benchmarków produkcyjnych oraz współczynników korygujących powoduje stopniowe zmniejszanie liczby otrzymywanych darmowych uprawnień. Brakujące uprawnienia niezbędne dla rozliczenia każdego roku zakupujemy na rynku wtórnym. Sytuacja ulegnie niekorzystnej (dla wytwórców gazów cieplarnianych) zmianie od 2021 r. ze względu na nową sytuację prawną - zwiększenie docelowego poziomu redukcji emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej, w tym istotne ograniczenie dotychczas przyznawanych uprawnień darmowych.
Zagrożenia wynikające ze zmieniających się cen zakupu jednostek uprawnień EUA nadal będą występować. Według prognoz krótko i długookresowych ceny uprawnień będą stale wykazywać tendencje rosnące. Są i będą one nadal zależne od popytu i podaży oraz globalnej sytuacji politycznej i energetycznej. Brak lub nieterminowe umorzenie podlega karze administracyjnej w wysokości 100 euro za 1 Mg nieumorzonego CO2.
Sytuacja na rynku giełdowym uprawnień, emisji oraz stopnia realizacji planu zakupowego, który ma zapewnić liczbę niezbędną do umorzenia, jest okresowo monitorowana również poprzez Komitet Zarządzania EU ETS Grupy Azoty. W Komitecie znajdują się upoważnieni przedstawiciele spółki, co jest dokumentowane w protokołach ze spotkań.
Spółka wyczerpała możliwości ograniczenia emisji gazów cieplarnianych dla własnych instalacji technologicznych w odniesieniu do stosowanych paliw. Po zakończonych w roku 2009 modernizacjach wszystkie działają w oparciu o proces spalania gazu ziemnego wysokometanowego.
W Grupie Azoty Puławy, w wyniku zmian klimatycznych, zaobserwowaliśmy wzmożone zapotrzebowanie na nawozy umożliwiające fertygację, tj. nawożenie wraz z nawadnianiem oraz na nawozy mocznikowe o niższej emisji amoniaku. Dlatego prowadzimy prace badawczo-rozwojowe nad zwiększeniem dostępności nawozów zarówno do procesu fertygacji, jak i nad mocznikiem z dodatkiem inhibitora ureazy, pozwalającego na obniżenie emisji amoniaku. Dla potrzeb zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych stosujemy wysokosprawne katalizatory do redukcji emisji podtlenku azotu (N2O), wydobywającego się z instalacji kwasu azotowego oraz zwiększamy efektywność energetyczną. Prowadzimy prace nad zmniejszeniem zużycia gazu ziemnego (poprawa efektywności produkcji i efektywności energetycznej) oraz mediów energetycznych (poprawa efektywności energetycznej), w szczególności wysokociśnieniowej pary grzewczej i procesowej.
Działalność w tym zakresie jest monitorowana i nadzorowana w oparciu o regulacje Systemu Zarządzania Energią.
Transformacja globalnego rynku sprzedaży tworzyw sztucznych zwiększa presję cenową. Coraz ważniejsza staje się możliwość wytwarzania substancji specjalistycznych w segmencie tworzyw sztucznych i chemii. Producenci w krajach rozwijających się i bogatych w zasoby rozwijają się i rozszerzają ofertę o produkty specjalistyczne. Wzrasta moc produkcyjna nawozów na świecie i globalna nadpodaż kaprolaktamu i poliamidu. Nasila się konkurencja między wytwórcami poliamidu PA6.
Na rynku polskim wyzwanie stanowi szara strefa - nielegalny import produktów oraz sprzedaż produktów podrabianych – oraz rosnący napływ nawozów importowanych.
W oczach analityków coraz większej wagi nabiera zarządzanie kwestiami środowiskowymi i społecznymi (tzw. czynniki ESG).